Stap 1: Ynlieding ta it ûnderwerp (10 min) 

Neam it doel fan de les: Wy geane learen oer de talen [ taalfamylje ] en wy geane [ de minderheidstaal ] fergelykje mei oare talen [ taalfamylje ]. Binne der learlingen dy’t al inkelde fan dy [ taalfamylje ] talen kenne? 

 

De oerienkomsten tusken [ minderheidstaal ], [ mearderheidstaal ], [ taal besibbe oan minderheidstaal ] wurde toand en bepraat. 

 

Yntrodusearje it begryp konjak: om’t guon talen nau oaninoar besibbe binne, binne der in soad wurden dy’t in soad opinoar lykje yn dy talen. 

 

We neame dit konjak: wurden dy’t deselde oarsprong hawwe en dêrtroch opinoar lykje (je kinne dizze foarbylden op je krytboerd, whiteboard of digitale boerd skriuwe). 

 

Foarbyld 1 

Ingelsk-Nederlânsk-Frysk: 

Apple – appel – appel 

Rose – roos – roas 

 

Der binne ek wurden dy’t yn twa fan de trije talen opinoar lykje, mar yn in oar totaal ferskillend binne. 

 

Foarbyld 2 

Ingelsk-Nederlânsk-Frysk: 

room – kamer – keamer

key – sleutel – kaai 

father – vader – heit 

 

Stap 2 

Spylje in kwis dêr’t de learlingen yn leare hoe’t je de betsjutting fan wurden ôfliede kinne troch te sykjen nei oerienkomsten mei oare talen of te putten út harren eigen kennis. De foarbylden op it boerd kinne harren helpe en sjen litte wêr’t se om sykje moatte. Of se ûntdekke in’ falske freon ‘ – wurden dy’t opinoar lykje mar in folslein oare betsjutting hawwe. 

 

Kwizfoarbyld foar de Fryske kontekst 

Yn groepkes wurkje de learlingen út hokker wurden deselde betsjutting hawwe en keppelje de wurden oan de goede taal. 

 

Skriuw elk wurd apart op in kaart en skodzje de wurden (brûk gjin haadwurden, eigenskiplike nammewurden en q-wurden trochinoar). Ofhinklik fan de grutte fan de klasse moatst miskien meardere sets per kategory meitsje, 

 

Frysk-Dútsk-Nederlânsk-Ingelsk 

 

Selsstannige nammewurden: 

wetter-wasser-water-water

waar-Wetter-weer-weather

brea-Brot-brood-bread 

 

Byfoechlike nammewurden: 

lyts-klein-klein-small 

slim-schlimm-erg-bad 

tûk / snoad-schlau-slim-smart 

 

Fraachwurden: 

wêr-wo-waar-where 

hoe-wie-hoe-how 

wa’t (‘ t) – wer-wie-who 

 

Wat holp de learlingen om de wurden te matchen? Miskien 

• Wurden dy’t (hast) itselde klinke: bgl. wêr (fry) where (eng) 
• Soartgelikense stavering: bgl. brea (fry) bread (eng), snoad (fry) schlimm (deu) 
• Foarkennis fan falske freonen: tûk (fry en nld) 

 

Ferken foarbylden fan oare talen, dy’t yn de OWL + module te finen binne: 

Foar Portugees-Spaansk-Mirandees – > Mirandese unit 

Foar Letsk – Ingelsk – Latgalysk – > Latgalische unit 

 

Stap 3: Sels ûndersyk dwaan (20 minuten) 

Nei’t de klasse ynformearre is en de puzel oplost hat, sille de learlingen sels oan de slach. Yn twatallen of yn groepkes fan trije / fjouwer sykje se trije ferskillende wurden op yn de trije talen [ minderheidstaal, mearderheidstaal, oare (oan de minderheidstaal besibbe) taal ] dy’t: 

Itselde binne yn alle trije de talen 

Itselde binne yn twa fan de trije talen 

Ferskruten binne yn alle trije de talen 

Elke groep kin wurden sykje yn in oare kategory: thús, yn de winkel, yn de tsjerke, ensafuorthinne. 

 

Stap 3: Undersyksresultaten presintearje (15 minuten)

De wurden dy’t de learlingen fûn hawwe, wurde presintearre en bepraat yn de klasse. 

 

Learlingen jouwe harren presintaasje (yn de minderheidstaal, mar it is ek mooglik om it yn in oare taal te dwaan).